Çifte vatandaşlık, tüm ülkelerin vatandaşlarının tercih ettiği avantajlı bir vatandaşlık türüdür. Özellikle e – devlet üzerinden soyağaçlarını inceleyen vatandaşlarımızın birçoğu, soyağaçlarında başka ülkelerin göçmeni olan atalarının bulunduğunu öğrenince çifte vatandaşlık konusunu araştırmaya başladı. Başta Yunanistan gibi bazı ülkeler mübadele anlaşmasına göre vatandaşlık hakkı vermezken, balkan ülkelerinin bir kısmı ise kendi ülkelerinin göçmeni olan atalarından dolayı Türk vatandaşlarına vatandaşlık hakkı verebiliyor. Çifte vatandaşlık alarak bu ülkelerin imkanlarından faydalanmak isteyenlerin ise başta müracaat olmak üzere bu hakkı nasıl kazanacakları hakkında bilgi sahibi olmaları gerekiyor.

Vatandaşlık Nedir?

Vatandaşlık kavramı, tarihsel gelişime bağlı olarak değişkenlik göstermiştir. Bazı ülkeler vatandaşlığı aynı dil ve dine bağlarken, bazı ülkeler ise aynı soydan gelmeyi şart olarak koşmuştur. Günümüzde ise gelişmiş ülkelerin neredeyse tümü, devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olunmasını vatandaşlık kavramı için temel kriter olarak kabul ediyor. Ülkemizdeki vatandaşlık kavramı da Türkiye Cumhuriyeti devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olmak şeklinde, vatandaşlık kanununda yer almaktadır.

Çifte Vatandaşlık Nedir?

Bir kişinin aynı anda birden fazla ülkenin vatandaşlık hakkını kazanmasına çifte vatandaşlık adı veriliyor. Çifte vatandaşlık genellikle kişilerin kendi ülkesinin vatandaşı iken, başka bir ülkenin vatandaşı olma hakkını kazanması ile gerçekleşir. Çifte vatandaşlığın bir diğer adı ise çoklu vatandaşlıktır. Çifte vatandaşlık çoğunlukla kişinin üst soyunun başka bir ülkeden göç etmesi sebebi ile kazanılmaktadır.

Bazı ülkeler ise, üst soyun kendi vatandaşları olmasını çifte vatandaşlığın hak edilmesi için yeterli görmüyor ve ilave şartların yerine getirilmesini istiyorlar. Bunun nedeni ise, çifte vatandaşlığı önlemek olarak görülüyor. Ülkemizde de çifte vatandaşlığın hangi şartlarla kazanılacağına dair kanunlar bulunuyor. Çifte vatandaşlık için başvuruda bulunmadan önce sadece diğer ülkenin değil, kendi ülkemizin kanunlarının da iyi bilinmesi gerekiyor. Çünkü vatandaşlık hakkı, her iki ülkenin de başvuruyu kabul etmesi halinde gerçekleşebiliyor.

Çifte Vatandaşlık Ne İşe Yarar?

Çifte vatandaşlığın, bu hakkı kazananlara sağladığı bazı avantajlar vardır. Bunlardan ilki iki pasaporta sahip olmaktır ve bu sayede vatandaşı olunan iki ülke arasında çok daha kolay ve vize almadan seyahat edilebilir. İki pasaport sahibi olmak, pasaportların değeri bakımından da önemlidir. Örneğin Asya ülkelerinin pasaportu ile birçok ülkeye giriş çıkışlarda sorun yaşanabilirken, AB pasaportu sayesinde başta AB ülkeleri olmak üzere, birçok ülke daha rahat ziyaret edilebilir.

Çifte vatandaşlığın bir diğer avantajı ise, vatandaşı olduğu iki ülkede de mülk sahibi olunabilmesidir. Bu da ekonomik açıdan önemli bir katkı sağlar. Çifte vatandaşlık hakkı alan kişiler her iki ülkenin de kültürü ile kaynaşırlar, bu da özellikle kültürel gelişim için önemli rol oynar. Çifte vatandaşlığın diğer avantajları ise; her iki ülkede de oy kullanma, sosyal hizmetlerinden faydalanma ve eğitim fırsatlarından faydalanma olarak sıralanabilir. Çifte vatandaşlığın avantajlarından en önemlisi, kişinin kendisi için en avantajlı olan imkanları seçebilme imkanıdır. Çifte vatandaşlığa hak kazanan kişi kendi ülkesinde uygun iş bulamazken, diğer ülkede çok daha uygun şart ve koşullarda iş bulabilir.

Çifte (Çoklu) Vatandaşlık Nasıl Kazanılır?

Çifte vatandaşlığın kazanılması için üç temel şart bulunuyor.

Bunlar şu şekildedir;

• Başka bir ülkenin vatandaşı olmaya hak kazanmış olunması; bu en önemli şartıdır, bu şart gerçekleşmeden diğer şartlar aranmaz.
• Çifte vatandaşlığı, her iki ülkenin de kabul ediyor olması.
• Çifte vatandaşlığı kazandığına dair bilgilendirmede bulunulması.

Çifte vatandaşlık hakkını kazanmak için kişilerin bizzat başvurmaları gerekiyor. Bu başvuru hukuk büroları vasıtası ile de yapılabiliyor. Her iki durumda da başvuruların her iki ülkenin içişleri bakanlığı, dışişleri bakanlığı, konsoloslukları ya da adalet bakanlıklarına yapılması gerekiyor. Başvuruların noter tasdikli ve başvuru yapılacak ülkenin dilinde tercüme edilmiş olarak yapılması gerekiyor.

Çifte vatandaşlık için başvuru yaparken, gerekli belge ve evrakların da teslim edilmesi gerekiyor. Bu belge ve evraklar ise, ülkelerin yasalarına ve çifte vatandaşlığı elde etme şekline göre değişiklik gösteriyor. Söz konusu evraklar ve belgeler ile başvuru dilekçesinin incelenmesi için, birçok ülke komisyon oluşturuyor ve bu komisyonun raporu doğrultusunda karar veriliyor. Her iki ülkenin başvuruyu onaylaması sonucunda, çifte vatandaşlığa hak kazanılmış oluyor.

Çifte Vatandaşlık Çeşitleri Nelerdir?

Çifte vatandaşlığın yaygın olarak kullanılan dört çeşidi bulunuyor.

Bunlar şu şekilde sıralanıyor;

• Düzenli çifte vatandaşlık: Bağımsız iki devlete eş zamanlı vatandaş olma durumudur. Toprak bağını ilke olarak kabul eden ülkenin vatandaşlarının kan bağı olan çocukları, çifte vatandaşlık hakkı kazanırlar.
• Göreceli çifte vatandaşlık: Birden fazla bağımsız devlet, aynı toprak parçası üzerinde hak iddia ediyorsa, bu toprak parçasında ikamet eden kişilerin çifte vatandaşlık hakkı kazanma durumudur.
• Örtülü çifte vatandaşlık: Bazı ülkelerin, başka ülkenin vatandaşı olan kişilere ırk ya da din gibi ortak bağlardan dolayı vatandaşlık hakkı verme durumudur.
• Düzensiz çifte vatandaşlık: Bir ülkenin vatandaşı iken bazı özel durumlarda diğer bir ülkenin belirli bir süre için vatandaşlık hakkının kazanılması durumudur (koloni veya sömürge gibi). Bu hak bazı durumlarda bir sözleşme karşılığı da verilebilir.

Çifte vatandaşlığın bu dört çeşidi de günümüzde hâlâ uygulanmaktadır. En yaygın olanı ise, düzenli çifte vatandaşlıktır.

Çifte Vatandaşlıkta Askerlik Sorunu

Çifte vatandaşlık hakkını almak isteyenler için, bazı ülkelerde askerlik sorunu yaşanabiliyor. Bu durumda her iki ülkede de askerlik yapılması yani iki defa askerlik yapılması gerekebiliyor. Bu sorunun çözülmesi için en kolay yöntem ise, iki ülkeden birinde askerliğin yapılmış olmasıdır.

Askerlik sorunu, ülkelerin askerlik yaşı olarak değişik yaşları uygulamasında da ortaya çıkabiliyor. Bir başka sorun ise, askerlik hizmetinin vicdani reddi ile ilgili oluyor. Bazı ülkeler vicdani reddi kabul ederken bazıları kabul etmiyor. Bu sorunların yaşanmaması için, her iki ülkenin de askerlik kanunlarına hakim olunmasıdır. Daha kolay bir yol ise, bu konuda tecrübeli bir avukattan danışmanlık hizmeti alınmasıdır.

Çifte Vatandaşlık Başvurusunu Reddi Kararının İptal Davası

Çifte vatandaşlık şartlarına sahip kişiler, her iki ülkenin ilgili kurumlarına gerekli evrakları ekleyerek yazılı olarak başvururlar. İlgili kurumlar, başvuruyu inceledikten sonra, olumlu ya da olumsuz olarak bir karar verirler. Olumsuz olarak verilen kararlar, kanuni açıdan bir sorun yoksa genellikle siyasi olmaktadır.

Başvurularında eksiklik olmadığını ve kararın hukuka aykırı olduğunu düşünenler, kararın kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içinde, çifte vatandaşlık başvurusunu reddi kararının iptal davası açabilirler. Söz konusu dava, başvuruyu reddeden ülkenin idare mahkemelerinde açılmalıdır.

Bu davanın açılması ve takip edilmesi oldukça zahmet ister ve o ülkenin kanunlarının iyi bilinmesini gerektirir. Ayrıca bu davaların sonuçlanması da genellikle çok uzun sürer. Bunun için, bu davaların mutlaka ilgili ülkenin kanunlarını iyi bilen ve daha önceden bu konuda dava açmış olan hukuk bürosu ile anlaşılması gerekir. İyi bir hukuk bürosu hem ülkenin dilini iyi bilen hem de kanunlarına hakim olan avukatlara sahiptir. Ayrıca o ülkedeki hukuk büroları ile irtibatları da bulunabilir. Bunlar da davanın daha kısa sürede ve olumlu sonuçlanmasına katkı sağlar.

İdare Hukuku ile ilgili anlaşmazlıklarınız için detaylı bilgi almak ve bize ulaşmak için bizi arayabilir yada iletişim formumuzu doldurabilirsiniz.